Corona virüsü (COVID-19) vakalarının küresel ekonomide ve çalışma hayatında yarattığı aksamalardan, gerek genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere (Cumhurbaşkanı kararı ile 6 aya kadar uzatılabilir.) sigortalılara çalışamadıkları dönem için kısa çalışma ödeneği ödenebilir.
Kısa çalışma uygulaması bakımından “Genel Ekonomik” kriz
Ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olayların, ülke ekonomisi ve dolayısıyla işyerini ciddi anlamda etkileyip sarstığı durumlardır.
Kısa çalışma uygulaması bakımından “Bölgesel Kriz”
Ulusal veya uluslararası olaylardan dolayı belirli bir il veya bölgede faaliyette bulunan işyerlerinin ekonomik olarak ciddi şekilde etkilenip sarsıldığı durumlardır.
Kısa çalışma uygulaması bakımından “Sektörel Kriz”
Ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olaylardan doğrudan etkilenen sektörler ve bunlarla bağlantılı diğer sektörlerdeki işyerlerinin ciddi anlamda sarsıldığı durumlardır.
Kısa çalışma uygulaması bakımından “Zorlayıcı Sebepler”
İşverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine imkân bulunmayan, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumları ya da deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumlardır.
İşyerinde Kısa Çalışma Uygulanabilmesi için;
İşverenin; genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya durduğu yönünde İŞKUR’a başvuruda bulunması ve İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işyerinin bu durumlardan etkilendiğinin tespit edilmesi gerekmektedir. Bu tespit sonucunda işverenlerin kısa çalışma ödeneğinden faydalanmaları için şartlar ise şu şekildedir;
- İşverenin kısa çalışma talebinin iş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu uygun bulunması,
- İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması (Kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olanlar), kısa çalışma ödeneği işçinin işsizlik ödeneğine bağlı olmakla beraber işçinin işsizlik ödeneği hakkının kazanılması gerekmektedir. Eğer ki işçi işsizlik ödeneği hakkını kazanmamış durumda ise işverenler başvuruda bulunabilirler fakat İŞKUR incelemesi sonucunda yapılan tetkiklerdeki sonuçlara bağlı olarak karar verilmektedir. Kısa çalışma ödeneğine hak kazanan işverenler 3 ay süreyle aldıkları ödenekler, işçinin daha sonraki başvuracakları işsizlik maaşlarından kazanıldığı süre kadar düşümü yapılacaktır.
- İş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu kısa çalışmaya katılacaklar listesinde işçinin bilgilerinin bulunması,
Kısa Çalışma Talebinde Bulunulması ve Talebin Değerlendirilmesi;
İşverenler, genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle “Kısa Çalışma Talep Formunu ve kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgileri içeren listeyi” manyetik ve yazılı ortamda doldurarak kısa çalışma başvurusunda bulunulabilir. İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işverene İŞKUR tarafından bildirilir. İşveren de durumu, işyerinde işçilerin görebileceği bir yerde ilan eder ve varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına bildirir. İlan yoluyla işçilere duyuru yapılamadığı durumlarda, kısa çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim yapılır. Kısa çalışma talebi uygun bulunan işveren Kurumca bildirilen sürede Kısa Çalışma Bildirim Listesini “http://media.iskur.gov.tr/21711/kisa-calisma-odenegi_ek_kisacalisma-odenegi-bildirim-listesi_i.xlsm” güncelleyerek gönderir.
Kısa Çalışma Ödeneği Süresi, Miktarı ve Ödenmesi;
Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemez. Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için, işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde ödenir. Ödemeler PTT Bank aracılığı ile yapılmaktadır. Ödeme tarihini öne çekmeye Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı yetkilidir.
- Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için aylık olarak verilir.
- Kısa çalışma yapılan süreler için, kısa çalışmaya tabi tutulan işçiler adına SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile eksik gün gerekçesi “18-Kısa Çalışma Ödeneği” olarak bildirilir.
- Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır ve kısa çalışma ödemeleri, hak edilen işsizlik ödeneğinden mahsup edilmektedir.
- Kısa çalışma ödeneğinin süresini altı aya kadar uzatmaya ve işsizlik ödeneğinden mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.
Çin heyetini karşılayan İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Ahmet Özer, toplantının açılışında yaptığı konuşmada, “İki ülkenin ticari potansiyelini geliştirmek istiyoruz” dedi. Çin’in dünya pazarlarını etkileyecek büyük bir pazar olduğunu ifade eden Özer, “Biz de bu pazarda yer almak istiyoruz. Türk mallarının kalitesi tartışılmaz” diye konuştu. Türk firmalarının pazara girmekte zorlandığını da ifade eden Özer, vize konusundaki sıkıntıların çözülmesini talep etti.
Çin Halk Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği Ticaret Müşaviri Liu Yuhua, Türkiye’nin Çin için cazip bir ülke olduğunu söyledi. Bir Kuşak Bir Yol Projesi’nden de bahseden Yuhua, “Üst düzey görüşmeler devam ediyor. İkili ticari ilişkilerin gelişmesi için elimden geleni yapmak istiyorum” diye konuştu.
Çin Dış Ticaret Merkezi (CFTC) Yönetim Kurulu Başkanı Li Jinqi, İstanbul’un Asya ve Avrupa’yı birbirine bağlayan eşsiz bir kent olduğunu ifade ederek, “Canton Fuarı da Çin ile dünyayı birbirine bağlayan bir ticaret köprüsü niteliğinde” diye konuştu. Jinqi, “Canton, dünyaya satmak ve dünyadan almak üzere kurgulanmış bir fuar ve bu fuarda karşılıklı kazanç söz konusu. Canton’da ithalat platformu 2007’de açıldı ve bu platformdan 100’den fazla ülke faydalandı. Geçtiğimiz yıl Canton Fuarı’nda 74 Türk firması ihracat için yer aldı. Bizler Türkiye’den en çok madencilik ve kimyevi ürünler konusuna ilgiliyiz” diye konuştu.
